Culla

Op 1121 meter hoogte, gebouwd op een heuveltop, ligt het dorpje Culla. In de smalle straatjes en kleine pleintjes waan je jezelf eeuwen terug in de tijd. Vanaf de ruïnes van het kasteel krijg je een prachtig panorama van glooiende heuvels en hoge bergtoppen voorgeschoteld. Vanuit de dorpscafeetjes komt een gezellig rumoer en een heerlijke aroma je tegemoet. Dit is Culla, in 2020 uitgeroepen tot één van de officiële Mooiste Dorpen van Spanje!

Culla ligt in de provincie Castellón, op zo’n anderhalf uur rijden vanaf Valencia. In 2020 werd Culla toegelaten tot de Vereniging van de Mooiste Dorpen van Spanje, in het Spaans Los Pueblos Más Bonitos de España genoemd. Ook de dorpen Peñiscola en Morella behoren tot deze exclusieve club, die zich inzet voor het behoud van cultureel erfgoed en duurzame ontwikkeling in kleine dorpjes. Culla, met nog geen vijfhonderd inwoners, een indrukwekkend en tegelijkertijd idyllisch dorpscentrum en een prachtige omgeving doet haar titel eer aan!

Bezienswaardigheden

Het kasteel van Culla

Alle wegen leiden naar Rome, maar alle straten in Culla leiden naar het kasteel. Hoe je ook loopt, uiteindelijk vinden je voeten vanzelf de weg naar de heuveltop. Lage muren laten de indeling van het van oorsprong Moorse fort goed zien, hoewel het gebouw zelf allang verdwenen is. Dat werd tijdens de Carlistenoorlogen in de 19^e eeuw grotendeels verwoest. Maar naast de ruïnes zelf is het kasteel ook zeker de moeite waard voor het prachtige panoramische uitzicht op de omgeving van Culla.

Let op: het kasteel is helaas lastig te bezoeken met een rolstoel!

De poort en muren

Het kasteel was niet het enige verdedigingswerk wat in de middeleeuwen gebouwd werd. Culla werd namelijk ook beschermd door een muur met verschillende torens en drie poorten. Van deze poorten kun je alleen de Porta Nova, de Nieuwe Poort, nog terugvinden. De naam heeft er mee te maken dat deze poort in 1610 gerenoveerd werd. Een groot deel van de muren maakt tegenwoordig onderdeel uit van huizen, maar kun je nog wel bewonderen vanaf de straat Ronda de Sant Roc.

De gevangenis van Culla

De gevangenis is een onopvallend gebouw in het oude dorpscentrum van Culla. ‘La Presó’, zoals het in het Valenciaans genoemd wordt, was van oorsprong geen gevangenis maar een middeleeuwse graanschuur. Tijdens de Carlistenoorlogen, een serie burgeroorlogen over wie de rechtmatige koning van Spanje moest zijn, werd deze graanschuur gebruikt als gevangenis, waar de naam vandaan komt. Binnen zijn op een aantal plekken nog steeds de kettingen te vinden waarmee de gevangenen vastgemaakt werden. In een muur zijn krassen te zien die de gevangenen maakten om de tijd bij te houden. Luguber!

Het Antiguo Hospital

In de 17e eeuw werd deze instelling gesticht als herberg en hospitaal waar de arme mensen van Culla onderdak en zorg konden vinden. In de praktijk waren dit vooral weduwen en wezen. Zodra de vrouwen oud genoeg waren probeerde het Hospitaal hen een goede toekomst te bieden op een manier die paste bij de tijd: de vrouwen werden uitgehuwelijkt of naar een klooster gestuurd…

De Iglesia del Salvador

De Kerk van de Verlosser werd in 1712 in gebruik genomen ter vervanging van een kleinere middeleeuwse kapel. De toren werd nog later toegevoegd. Het is absoluut de moeite waard om hier even naar binnen te stappen. Hoewel de kerk niet uitbundig versierd is, zijn er christelijke kunstwerken terug te vinden uit de 15^e en 16^e eeuw en de Renaissance. Ook kun je de beroemde Valenciaanse beschermheilige San Vicente Ferrer hier terugvinden!

De Ermita de San Cristóbal

Op een heuvel ongeveer een kilometer ten zuiden van Culla staat de Ermita de San Cristóbal. Deze simpele kapel werd tegen het einde van de 18^e eeuw gebouwd. Hiervoor reisde de bevolking van Culla regelmatig naar het naburige plaatsje Benasal om daar de heilige te aanbidden. Het verhaal gaat dat de bewoners van beide dorpjes ruzie kregen, waarna de bevolking van Culla de kapel bouwde om niet meer naar Benasal te moeten gaan! Op de maandag van pinksteren wordt er in de Ermita de San Cristóbal een mis gehouden ter ere van de heilige. Tegenwoordig vind je naast de Ermita een uitkijkpunt, waarvan je uitkijkt over de heuvels en bergen richting de kust. Men zegt dat je met goed weer vanaf hier de Middellandse Zee kunt zien liggen!

Eten en drinken

Culla is maar een klein dorp en heeft daarom geen heel uitgebreid aanbod aan barretjes of cafés. Wél zijn ze allemaal erg gezellig! Probeer daarom van tevoren een tafel te reserveren voor de lunch of het avondeten voordat ze vol zijn!

Geschiedenis van Culla

Er is maar weinig bekend over het ontstaan en de geschiedenis van Culla voor de verovering van het Iberische schiereiland door de islamitische Moren. Zij bouwden het kasteel bovenop de heuvel van Culla, waar de rest van het dorp omheen ligt. In 1233 werd het dorp veroverd door een christelijk leger onder leiding van Blasco de Alagón. Deze man was een van de machtigste onderdanen van koning Jaime I van Aragón, die vijf jaar later met Blasco’s zoon Artal de stad Valencia veroverde op de Moren.

De Tempeliers in Culla

Zeventig jaar nadat Culla veroverd was, werden het dorp en de omliggende landerijen verkocht aan de Orde van de Tempeliers. Dit was een groep waarvan de leden tegelijkertijd ridder én monnik waren. Hun doel was om bedevaartgangers op weg naar het Heilige Land te beschermen en ze vochten ook vaak mee in de Kruistochten. Om hun organisatie en werk te betalen verkregen de Tempeliers kastelen, dorpen en landerijen door heel Europa voor belastingen en opbrengsten van het platteland. In de provincie Castellón was niet alleen Culla, maar ook het schitterende kuststadje Peñiscola eigendom van de Tempeliers.

De Tempeliers konden echter niet lang genieten van Culla. Enkele jaren nadat ze het dorpje hadden gekocht werd hun Orde aangeklaagd vanwege ketterij en werd die al snel opgeheven. Al hun bezittingen in Europa, waaronder Culla, werden overgedragen aan koningen, edelen of andere kruisridderordes. Zo kwam Culla in het bezit van de Orde van Onze Lieve Vrouwe van Montesa. Stiekem waren veel voormalige Tempeliers toegelaten tot deze groep, omdat de koning van Valencia niet geloofde in de beschuldigingen van ketterij.

Een stille periode voor Culla

Voor eeuwen na al deze gebeurtenissen gebeurde er weinig in en rondom Culla. In de middeleeuwen was het kasteel belangrijk vanwege de vele landerijen die in de omgeving te vinden waren. Maar met de industriële revolutie en het leeglopen van het platteland verloor Culla haar belangrijke positie. Dat het dorpje niet aan een grote weg of rivier lag hielp zeker niet mee. Pas in de 17^e eeuw werd het dorpje uitgebreid met een kerk, een klooster en een ziekenhuis. Honderd jaar later werd het kasteel van Culla kapotgeschoten in één van de vele Spaanse burgeroorlogen. De ruïnes van dat bombardement zijn vandaag de dag nog steeds te bezichtigen. Dat er de afgelopen eeuwen weinig is gebeurd rondom Culla betekent dat het lijkt alsof de tijd stil heeft gestaan in het dorp!

Tips

• Als je Culla bezoekt is het ook een leuk idee om het Parc Miner del Maestrat op te zoeken, wat vlakbij het dorp te vinden is. Dit zijn oude ijzermijnen die je met een tour kunt bezoeken. Let op: tours vinden alleen op reservering plaats!