Wat is trencadís?

Onderwerpen

Trencadís is een mozaïekstijl waarbij van gebroken tegels een collage/kunstwerk gemaakt wordt. De naam komt van het woord ‘trencar’ en betekent breken. De scherven worden in nat beton gelegd. Bekende kunstwerken waar trencadís bij is gebruikt, is bijvoorbeerd Park Güell van Gaudí, maar ook in Valencia zie je het terug.

Mozaïek & trencadís

Trencadís is soortgelijk aan mozaïek. Toch zijn er verschillen tussen deze twee stijlen. Het verschil hier tussen is dat trencadís gemaakt wordt van keramieken tegels die gebroken worden. De vorm is hierbij niet vooraf bepaald. Bij mozaïek worden er stukjes afgesneden van meerdere materialen zoals tegels, glas en steentjes. De vorm is hierbij vooraf bepaald, bijvoorbeeld kleine vierkantjes. Trencadís wordt dus met minder precisie gedaan en hierbij kan er ‘sneller’ gewerkt worden.

Geschiedenis

Trencadís wordt veel gebruikt in het Catalaanse modernisme en is regelmatig terug te zien in de Spaanse kunstwerken. Antoni Gaudí is een bekende kunstenaar die de kunstvorm gebruikte in zijn kunstwerken. Het eerste kunstwerk wat ooit met trencadís is gemaakt, is Finca Güell. Dit was de ingang van het bekende Park Güell. Park Güell is ook gemaakt met trencadís en is het meest bekend.

Werken met trencadís

Er zijn verschillende manieren om trencadís te maken, je kunt het met een papierensjabloon doen waarin je de vormen legt. Hierbij maak je het kunstwerk ondersteboven zodat als je het uit de vorm haalt niet in spiegelbeeld is. Het kan ook zonder sjabloon. Hierbij ligt het er aan hoe precies de kunstenaar is en op die manier wordt het kunstwerk spontaner.

Trencadís in Valencia

Ciudad de las Artes y las Ciencias

Naast Park Güell in Barcelona zijn er nog vele kunstwerken waarbij trencadís is gebruikt. In Valencia vind je de bekende Ciudad de las Artes y las Ciencias (Stad van Kunst en Wetenschap). In de Stad van Kunst en Wetenschap staan verschillende gebouwen die betegeld zijn. Op het Agora gebouw zie je de trencadís terug, maar ook in het L’Umbracle en op het Operagebouw. De manier van betegelen is wel anders dan bij de kunstwerken van Gaudí. Op deze grote gebouwen zijn vellen gebruikt met de tegeltjes erop. Dit geeft een prachtig effect, maar werkte wel minder goed dan de technieken van Gaudí. In de loop der jaren liet de trencadís los en zag je lege plekken op de gebouwen. Gelukkig is in 2016 het Operagebouw weer helemaal bijgewerkt.

Estacíon del Norte

Ook te vinden in Valencia is Estación del Norte (het treinstation), het gebouw is prachtig aan de buitenkant, maar vergeet zeker niet om ook binnen een kijkje te nemen. Binnen is namelijk ook trencadís gebruikt op verschillende pilaren en op de muur.

Mercado Colon

Ook vind je trencadís terug in de Mercado Colon. Op de pilaren is dit terug te vinden, binnen en om de markthal heen. Aan de buitenkant zie je gave mozaïek met onder andere een typisch Valenciaans tafereel en Valenciaanse producten. Zo zie je dames met klederdracht, sinaasappels, maar ook druiven. Valencia is namelijk een wijnregio. Je ziet hier ook duidelijk de precisie die bij mozaïek wordt gebruikt. Iets wat je bij trencadís minder ziet.

Naast de gebouwen in Valencia zijn er meer kunstwerken gemaakt met deze vorm van kunst zoals, Azotea de la Casa Milá, hier worden alleen stukjes van flessen gebruikt in plaats van tegels. Maar ook bij de kunstwerken Auditorio de Tenerife van Santiago Calatrava en Cripta de la Colonia Güell is trencadís gebruikt.

Barcelona

Zoals eerder genoemd, is Gaudí een groot kunstenaar die de kunstvorm gebruikt in zijn kunstwerken. Hij begon met deze stijl na een workshop van Lluís Brú, die stukken bij elkaar plaatste. Gaudí brak toen een pot en een tegel en riep hierbij “A puñados se tienen que poner, si no, no acabaremos nunca”. Dit betekent letterlijk vertaald: “Een handvol moet worden gezet, anders zullen we het nooit afmaken”. Antoni Gaudí gebruikte voor zijn kunstwerken aardewerk wat afgekeurd was voor verkoop door Spaanse aardewerkfabrieken. Gaudí was de eerste kunstenaar die trencadís gebruikte op gebogen oppervlaktes, dit zie je ook terug op de kronkelige bankjes in Park Güell, een van de bekendste kunstwerken met deze kunstvorm gemaakt. Het schijnt wel dat Antoni Gaudí zijn kunstzinnige karakter en hierdoor de trencadísstijl heeft verkregen van Josep Maria Jujol. Zij zijn beide Catalaanse architecten.

Parijs

In Frankrijk is er een soortgelijke stijl die ‘pique assiette’ genoemd wordt. Raymond Edouard Isadore gebruikte dit in zijn kunstwerken. Hij wordt niet voor niks ook wel vader van de Franse pique assiette genoemd. Isadore gebruikte de stijl in zijn eigen huis en tuin. Hij versierde alles binnen en buiten met scherven, maar ook met spullen van veillingen en de openbare stortplaats. Toen hij in 1964 overleed, werd zijn huis een museum en dat wordt nu druk bezocht. Het museum heet Maison Picassiette en is in Chartres net buiten Parijs gelegen.